Cadet, type carrosserie van het merk Wright. Rijdt tussen 2003 t/m 2007 bij Arriva, op de stadsdienst Leeuwarden. Vanaf 2007 gaan ze rijden in Groningen, na 2009 verkassen ze naar het Arriva-dochterbedrijf TST in Portugal.
tekst: autobussenwebsite.nl

CAIO, voluit Compañía Americana Industrial de Ómnibus, is sinds 1945 een Braziliaanse carrosseriebouwer in Botucatu in de deelstaat São Paulo. Vanaf 2001 is het bedrijf, nadat CAIO eind jaren negentig in financiële problemen is gekomen, overgenomen door Induscar. Vanaf dat moment heet het bedrijf CAIO - Induscar.
Er worden bussen gebouwd op chassis van o.a. Mercedes Benz, Volvo, Scania en Volkswagen. Naast productie voor het binnenland vindt export voornamelijk plaats naar landen in Afrika, Noord-, Midden- en Zuid-Amerika.

Foto: Wilfredor, CC0, via Wikimedia Commons
Omschrijving: Mercedes Benz/CAIO-bus 2-3019 opererend in São Paulo. Dit is een gelede bus met een dubbelassige volgwagen. Aan de blinde zijde zijn eveneens passagiersdeuren aangebracht, zodat de bus ook aan die kant passagiers kan laten in- of uitstappen, bijvoorbeeld op een busstation met eilandperrons.
Zie ook: De website van CAIO (Engelstalige versie, er kan ook worden gekozen uit de Spaanse of Portugese taal)
tekst: autobussenwebsite.nl

CAOV (of CSA III), onder auspiciën van de Commissie Autobussen Openbaar Vervoer bouwen Den Oudsten en Hainje een carrosserie met de naam Standaardbus 2000 dat op een SB220-chassis moet worden gebouwd. Dit zou dan de nieuwe streekbus moeten worden. Het blijft bij een gering aantal exemplaren, die o.m. in Eindhoven en Amsterdam (gelede versie) te zien zijn. Het hockeystick-embleem op de beide zijkanten is een veelvuldige verschijning op bussen van de Zuidooster en wordt ook overgenomen op de latere B88-bussen aldaar. Zie verder bij: ST2000.
Zie ook: Autobussen in Nederland (bladzijde 138/139, Universele bus voor stad en streek), M. Wallast - Uitgeverij Elmar - ISBN 9061205913
Zie ook: Naar een nieuwe streekbus: CAOV - Zone 01
tekst: autobussenwebsite.nl

Carrosserie, bovenstel van een autobus. Bekende carrosserieën zijn

fabrikant	carrosserie
Alexander	ALX200
Berkhof	2000NL
Berkhof	Ambassador
Domburg	o.m. (gele) standaard-streekbus
Hainje	standaardbus (CSA) (gele) standaard-streekbus
Van Hool	o.m. (gele) standaard-streekbus
Den Oudsten	(gele) standaard-streekbus
Den Oudsten	B88
Den Oudsten	Alliance
Van Rooijen	o.m. (gele) standaard-streekbus (in Limburg)
VDL	Citea
Wright	Cadet
Wright	Commander
ZABO	ZABO

tekst: autobussenwebsite.nl

Cebuto, voluit Centraal Bureau Toerisme (of N.V. Centraal Bureau ter bevordering van Touringcarreizen of Centraal Bureau voor Touringcarwezen), overkoepelende reisorganisatie van de steekvervoerbedrijven van 1933 t/m 2013. Vanaf 1982 neemt de OAD het werk van Cebuto over en vanaf 2000 is het reisbureau onderdeel van de Globe Reisbureaugroep (een dochteronderneming van de OAD). In 2013 gaat OAD en daarmee ook Globe failliet en dat betekent dus ook het einde voor Cebuto.
De reisbussen van Den Oudsten uit de periode 1970-1978 die aflopend in de 2700-, 2800- en 2900-serie zijn genummerd zijn aanvankelijk blauw/grijs, de kleur van Cebuto in die tijd. Maar bij bepaalde vervoerders rijden deze bussen nooit in die kleuren, omdat de vervoerders hun reisbussen in een eigen huisstijl houden. De bussen hebben veelal afneembare zij-opschriften die vervangen kunnen worden door opschriften van Cebuto.
Zie ook: Leyland-LOB Den Oudsten
tekst: autobussenwebsite.nl

Centraal Nederland, busmaatschappij ontstaan in 1973 door een fusie tussen M&K en de NBM. De twee hoofdzetels in Zeist (NBM) en Aalsmeer (Maarse & Kroon) blijven in eerste instantie gehandhaafd, maar in 1978 wordt een nieuw pand in een kantoorpand bij Hoog Catharijne in Utrecht betrokken. In 1980 worden de westelijke lijnen van het bedrijf W.C. Tensen in Soest en het lijnennet van de NAL van de firma Peter Langhout in Ter Aar toebedeeld aan Centaal Nederland - het wagenpark van Tensen gaat hierbij in zijn geheel naar de VAD. De WABO in Wijk bij Duurstede volgt in 1981. In het voorjaar van 1994 volgt er een fusie met de VAD en de Nieuwegeinse vestiging Westnederland naar Midnet. De lijnen rond Amsterdam gaan naar de NZH.


tekst en fusiediagram: autobussenwebsite.nl

Chassis, onderstel van een autobus. Bekende chassismerken zijn DAF, Volvo, Dennis en Mercedes-Benz.
tekst: autobussenwebsite.nl

Een chopper is een statische omzetter die een constante gelijkspanning omzet naar een regelbare gelijkspanning. Door wijziging van de inschakelverhouding (de verhouding tussen de inschakeltijd en de tijdsduur van 1 periode) is het mogelijk de gelijkspanning aan de secundaire zijde van de chopper te wijzigen. Choppers worden vaak toegepast bij het in gang brengen van gelijkstroommotoren t.b.v. tractie. Het intercitymaterieel van Talbot is vanaf serie ICM-2 voorzien van choppers. De blokvormige spanning maakt dat bij het aanzetten der motoren en dus de trein er een zoemend geluid is te horen.

Zie ook: Elektrische energie-omzetting 4, Vermogenselektronica, E.H. Knol, Th.P. van Pelt, A.J. Wessels (1988) - Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar Educatief, ISBN 90-236-0413-X
tekst: autobussenwebsite.nl

Citaro, type bus van Mercedes-Benz. De Citaro is de opvolger van de O 405 en wordt ingezet in zowel het stads- als het streekvervoer. Als stadsbus is de Citaro voornamelijk in Groningen te bewonderen (tot 2009 bij Arriva, daarna bij Qbuzz). Als streekbus wordt de Citaro o.m. tussen 2004 en 2010 bij Veolia Transport ingezet in de Veluwe en in de periode 2009-2015 bestaan alle Qbuzz-streekbussen in Groningen en Drenthe uit Citaro's.
tekst: autobussenwebsite.nl

Citea is een reeks bussen van de bussenfabrikant VDL (Berkhof). Het type LLE is een voortzetting van de 12-meter-versie van de Berkhof Ambassador. De stadsdienstuitvoeringen bestaan al eerder onder de naam Citea. De meeste bussen worden gebouwd op een chassis van DAF en hebben een Cummins-motor.
tekst: autobussenwebsite.nl

De Citosa, voluit de Autobusdienstonderneming 'Citosa' NV, ook bekend als Cito (ca. 1929) en Citos (1933-1938), is een busbedrijf dat van 1928 t/m 1968 autobusdiensten verzorgt in het gebied rondom Boskoop en Waddinxveen met lijnen naar o.a. Leiden, Den Haag, Rotterdam, Gouda en Utrecht. Aanvankelijk is het hoofdkantoor gevestigd in Zoetermeer, maar door toevoeging van het bedrijf De Rijnstreek in Boskoop in 1947, wordt dit ook de hoofdvestiging van de Citosa. In 1961 volgt de opening van een nieuw garagecomplex in Waddinxveen, wat dan ook de nieuwe vestiging van de onderneming wordt. In de zomer van 1967 volgt de overname van het bedrijf Van Gog te Capelle ^a/_d IJssel, waarbij de naam "Van Gog" voorlopig op de bussen blijft gehandhaafd. In 1968 vormt de Citosa, samen met de WSM te Loosduinen en Van Gog het nieuwe bedrijf Westnederland, eveneens gevestigd in Waddinxveen, vanaf 1990 weer in Boskoop.

Zie ook: Met de bus mee, deel 3: Van de Marne naar de Meuse, H. Verhoeff - Uitgeverij De Alk - ISBN 9789060133378
Zie ook: Verdere informatie over dit bedrijf
tekst en logo: autobussenwebsite.nl

Citybus, stadsdienst die ritten verzorgt vanaf een parkeerplaats buiten de stad naar het centrum v.v.
tekst: autobussenwebsite.nl

Coach-opstelling, interieur van een treinwagon, waarbij de stoelen aan één zijde van het gangpad in één rijrichting staan, terwijl de stoelen aan de andere zijde van het gangpad in de tegengestelde rijrichting staan. Zie ook bij mat '54.
tekst: autobussenwebsite.nl

Comil is sinds 1986 een Braziliaanse carrosseriebouwer in Erechim in de deelstaat Rio Grande do Sul. Het betreft hier een bedrijf dat de familie Comil in 1985 van de fabrikant Incasel heeft overgenomen. In 1990 wordt een nieuwe fabriek gebouwd in het industriegebied van Erichem waar tot op de dag van vandaag de productie plaatsvindt. Voor het forenzenverkeer is de Svelto in diverse varianten beschikbaar; daarnaast worden er ook reisbussen gefabriceerd.
Er worden bussen gebouwd op chassis van o.a. Mercedes Benz, Volvo, Scania, Volkswagen en Agrale.

Foto: Rafael Delazari from Belo Horizonte, Brazil, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons
Omschrijving: União Transporte Brasília 1480, een Mercedes Benz/Comil Svelto-bus. De UTB is actief in het Federaal District Brasilia en de omriggende deelstaat Goiás.
Zie ook: De website van CAIO (Engelstalige versie, er kan ook worden gekozen uit de Spaanse of Portugese taal)
tekst: autobussenwebsite.nl

Commander, type carrosserie van het merk Wright. Rijdt in Nederland alleen bij Arriva, tussen 2003 en 2008 voornamelijk in Zuidoost-Friesland, van 2003 t/m 2008 in Rivierenland en vanaf 2007 in het DAV-gebied. De bussen vallen op door de zijruiten in een rubber profiel, iets wat bij nieuwe bussen niet zo vaak meer voorkomt. De eerste serie kenmerkt zich door een gering aantal zitplaatsen (37 of 36, incl. klapzitjes, plus 1 rolstoelplaats). De serie 5971 t/m 5981 kenmerkt zich door 42 zitplaatsen, incl. klapzitjes, de luxere stoelen en de gelijmde zijruiten. De serie vanaf 5982 beschikt ook over 42 zitplaatsen, incl. klapzitjes, maar heeft dan weer zijruiten in een rubber profiel. De serie vanaf 6200 heeft oranje LED-verlichting voor de lijn-/bestemmingsfilm. Vanaf de nieuwe dienstregeling in 2012 rijden er ook weer Wright Commanders in Noordwest- en Zuidwest-Friesland rond.

Foto: Gerbenbakker at Dutch Wikipedia, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Omschrijving: Arriva 6241 op het busstation van Papendrecht.
Zie ook: lijst van bussen in de 5000-reeks
tekst: autobussenwebsite.nl

Connexxion, busmaatschappij, fusie in 1999 uit Midnet, Oostnet, ZWN-Groep en NZH (tezamen VSN-1). Heeft ook belangen in de bedrijven Hermes en Syntus (van 1991 t/m 2007). Vanaf 2007 is Connexxion in handen van Transdev. In 2011 fuseert Transdev met Veolia, maar de busbedrijven Connexxion en Veolia Transport blijven twee zelfstandige bedrijven.
Het onderstaande diagram is geactualiseerd tot en met het jaar 2020, waarbij de concessiegebieden vanaf het jaar 2000 met verschillende kleuren worden weergegeven om zo de verbanden tussen gewonnen en verloren concessies te kunnen tonen.


tekst en fusiediagram: autobussenwebsite.nl

CSA, voluit Commissie Standaardisering Autobussen, commissie die tussen 1961 en 1988 de uniformiteit van alle stadsbussen waarborgt. In deze commissie zitten kopstukken uit de gemeentelijke politiek en stadsvervoerders uit de drie grote steden Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Vanaf 1966 sluit de GEVU uit Utrecht zich aan. Naderhand voegen zich meerdere (stads-)vervoerders bij de commisie. Het doel van de commissie is komen tot één specifiek bustype te komen, waardoor uitwisselbaarheid tussen de bedrijven kan worden bevorderd, de magazijnvoorraden kunnen worden ingeperkt en door de standaardisering de onderhoudswerkzaamheden aan de bussen kunnen worden versneld. Hieruit ontstaat in 1966 de DAF-standaardbus van carrosseriebouwer Hainje met een wijnrode kleur.
tekst: autobussenwebsite.nl

CSA-I, Standaardbus met een carrosserie van Hainje, gebouwd tussen 1966 en 1982, die in verscheidene steden wordt ingezet als stadsbus. Vaak aangeduid als eerste generatie stadsbussen, ter onderscheiding van de tweede generatie vanaf 1983. De bus heeft doorgaans drie deuren en is wijnrood van kleur, met daarbij grijs rondom de ramen en grijze schortplaten. De bussen zijn in te delen in acht verschijningsvormen, waarbij er verschil te zien is in lampen, voorfront, roosters e.d. Hoewel de bussen in de meeste steden wijnrood zijn, wordt hiervan wel eens afgeweken en zijn in Zwolle (bij stadsvervoerder Schutte) de bussen lichtblauw. Ook wordt de bus ingezet als streekbus, bijv. bij de Enhabo in Landsmeer, waar de bussen lichtbruin van kleur zijn en slechts twee deuren hebben. De meeste bussen zijn gebouwd op DAF SB200/201-chassis, maar de bussen bij de Enhabo, Schutte, SBM en TET worden gebouwd op een Volvo-chassis. Enkele stadsbussen bij het Amsterdamse GVB hebben een Leyland-chassis. De stadsbussen in Dordrecht hebben een Mercedes Benz-O305-chassis en hebben ook slechts twee deuren. Een gelede bus op een Mercedes Benz O317-chassis en met een Schenk-volgwagen wordt alleen door het GVB in Amsterdam aangeschaft. Er zijn ook enkele bussen, waarvan de carrosserie is gemaakt door Den Oudsten.
Zie ook: De rode bus in beeld, ing. J.W.F. Burgemeester - Europese Bibliotheek, ISBN 90-288-1286-5
tekst: autobussenwebsite.nl

CSA-II, Standaardbus met een carrosserie van Hainje, opvolger van de CSA-I, gebouwd tussen 1983 en 1988, ook weer te zien in verscheidene steden. Vaak aangeduid als tweede generatie. Het belangrijkste verschil met de CSA-I is de gebogen voorruit. De laatste versies zijn niet meer voorzien van een nooduitgang linksachter. De meeste bussen hebben ook een andere standaardkleurstelling, nl. tomaatrood. De bussen van de Enhabo in Landsmeer en de stadsdienst in Zwolle blijven hun resp. lichtbruine en blauwe kleur houden.
tekst: autobussenwebsite.nl

Cupido, voluit Garage J. Cupido, verzorgt op een eilandvergunning het busvervoer op het eiland Terschelling van 1922 t/m 1970. Het garagebedrijf is in 1922 ontstaan uit de activiteiten van A.W. Cupido die vanaf 1912 vervoer per omnibus (paardenbus) aanbiedt. Vanaf 1970 neemt de NOF de busdiensten over totdat deze in 1971 met diverse andere Friese bedrijven fuseert tot de FRAM. In de jaren dat Cupido de diensten uitvoert hebben alle bussen een zeegroene kleur gecombineerd met crème rondom de ramen en op het dak. Het bedrijf Cupido bestaat nog steeds als garagebedrijf en nog steeds met hetzelfde embleem.
Zie ook: Als de witte vlag waait, C.W. Vink - De Eiland-Pers, Hoorn (ISBN 9072430018)
Zie ook: Met de bus mee, deel 3: Van de Marne naar de Meuse, H. Verhoeff - Uitgeverij De Alk - ISBN 9789060133378
Zie ook: Verdere informatie over dit bedrijf
tekst: autobussenwebsite.nl

De CVD, voluit de Centrale Vervoersdienst Gemeente Nijmegen, is van 1956 t/m 1997 de bedrijfsnaam voor het stadsvervoer in Nijmegen. Het netwerk bestaat uit zowel trolley- als dieselbussen, de exploitatie van trams is een jaar eerder voor het ontstaan van CVD reeds opgeheven. In 1969 wordt het trolleynetwerk opgedoekt, waarop de CVD autobussen en personeel moet huren van de Zuidooster Autobusdiensten. Deze situatie duurt voort t/m 1977, waarop de CVD de dienst wederom zelf uitvoert. In 1997 wordt de CVD zelfstandig en gaat onder de naam Novio verder.
Zie ook: De Gele Rijders, P. van der Meer - Uitgeverij De Alk - ISBN 9060132572
Zie ook: Met de bus mee, deel 3: Van de Marne naar de Meuse, H. Verhoeff - Uitgeverij De Alk - ISBN 9789060133378
Zie ook: Verdere informatie over dit bedrijf
tekst: autobussenwebsite.nl